UZ ČESTITKE I O NERIŠENIM BUNJEVAČKIM PITANJIMA

Svečanom akademijom 25. novembra u Velikoj vićnici Gradske kuće obilužen  je bunjevački nacionalni praznik, dan kad je 1918. godine održana Velika narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostali Slovena u Novom Sadu, na kojoj je doneta odluka o prisajedinjenju Vojvodine Kraljevini Srbiji, a onda i ulaska u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca. Na toj Skupštini je učestvovalo  84 bunjevčka delegata na čelu sa Blaškom Rajićom, na svaki iljadu građana jedan delegat, i time su Bunjevci postali konstitutivni narod nove države. Nakon što je Ženski omladinski hor sa dirigentom Maćašom Murenjijom izvo srpsku himnu i bunjevačku svečanu pismu, pozdravljeni su najviši gosti: Jan Sabo, državni sekretar u Ministarstvu za ljudska i manjinska prava, Slobodan Čamprag, sekretar za obrazovanje Grada Subotice, Mirko Bajić, direktor Bunjevačkog informativnog centra i pridsidnik Saveza bački Bunjevaca, Branko Francišković, pridsidnik Bunjevačke stranke Vojvodine i pomoćnik pridsidndika Grada Subotice,  Ljubiša Nikolin i Zdenko Pop, pridstavnici Televizije Novi Sad, Milan Marodić, pridsidnik Srpskog kulturnog centra „Sveti  Sava”,  Toma Veljković, pomoćnik pridsidnika Grada Subotice, Ivan Sedlak, pridsidnik Bunjevačke matice, i Ivan Bačlija iz Pokrajinskog sekretarijata za upravu, propise i nacionalne manjine. Istaknuto je da su prisutni i članovi Bunjevačkog nacionalnog savita, pridstavnici  bunjevački institucija i pridavači bunjevačkog govora u osnovnim škulama. Jan Sabo je podsitio na 25. novembar 1918. godine i odluke skupštine, i dodo da je zafaljujuć tom Srbija jedina zemlja u svitu koja ima tako visoke standarde za nacionalne manjine. Svoju čestitku Bunjevcima  je završio sa ričima: „Sritan  praznik!” Isprid Grada Subotice praznik je čestito Slobodan Čamprag. Uz kratko objašnjenje samog događaja prija 92 godine, Čamprag je dodo da je na Skupštini bilo 757 delegata od koji su čak 84 bili Bunjevci  i da su ulaskom Srbije u Kraljevinu SHS Bunjevci postali jedan od konstitutivni naroda prve Jugoslavije. „Bunjevci imaju sva prava i želim da ih ostvaruju” – kazo je Čamprag. Onda je uslidilo obraćanje Blaška Gabrića, pridsidnika Bunjevačkog nacionalnog  savita, koji je dotako sva važna pitanja koja muče današnje Bunjevce, o čemu pišemo u posebnom prilogu. Telegramom  je gradonačelnik Saša Vučinić čestito praznik Bunjevcima i izmed ostalog kazo: „Verujem  da će se obeležavanjem ovog velikog istorijskog datuma na simboličan način podsetiti na značaj i doprinos koji je bunjevačka nacionalna zajednica dala u izgradnji našeg društva i zajedništva, koji odlikuje tolerancija, interkulturalnost i uzajamno uvažavanje različitosti”. Telegrame čestitke je poslala i Ana Tomanova Makanova, podpridsidnica Izvršnog veća APV i pokrajinska  sekretarka za informacije, ko i Srpska akademija nauka i umetnosti u Novom Sadu. Zvonko Stantić,  sekretar Bunjevačke matice, je pročito rad o događanjima uoči Prvog svitskog rata, ko i o značaju Velike narodne skupštine održane 1918. godine, sa zanimljivim svidočanstvima  ljudi iz tog vrimena. U umitničkom programu nastupili su Ženski omladinski hor, mladi muzičari učenici Natalija Mišović, Mihajlo Parčetić i Ivana Antunić, a zatim i solista Lenislava Vojnić Purčar. Po završetku akademije Bunjevački nacionalni savit je u holu isprid Vićnice priredio koktel di su pored pića posluženi tradicionalni bunjevački kolači.

DANI ZA SIĆANJE

U danu kad se svi Bunjevci u svojim mistima raduju  i slave svoj Nacionalni praznik, naročito dragi gosti na somborskoj svečanosti bili su gospođa mr Suzana Kujundžić - Ostojić, glavni i odgovorni uridnik Bunjevački novina i Aleksandar Matković isprid Nacionalnog  savita, ko i podpridsidnici Bunjevačke matice Ivan Skenderović i Tamara Babić, pridsidnica KUD-a Bunjevka Kata  Kuntić i gospodin Mijo Mandić. Svečanu akademiju svojim prisustvom uviličali su i gradonačelnik Sombora gospodin Nemanja Delić, načelnica Zapadno-bačkog okruga gospođa  Ljiljana Sokolova, podpridsidnik Skupštine grada gospodin Zoran Miler, direktor Gradskog muzeja gospodin Branimir Mašulović, priznati umitnici Sava Stojkov i Pavle Blesić ko i mnogi drugi poštivaoci  i prijatelji UG „Bunjevačkog kola”. Proslavljeni somborski hor „Iuventus Cantat” otvorio je svečanu akademiju  pivanjem himne i svečane pisme „Bunjevačka  vila” a potom je sve goste pozdravila podpridsidnica UG „Bunjevačkog kola” gospođa Aleksandra Medurić  Kalčan. „Novembarski dani su od davnina bili izvorišta ponosa i osećanja potomaka da su im očevi, a onda i oni sami kao sledbenici, uvek bili dostojni uloga koju im je istorija u presudnim momentima namenjivala”, riči su sociologa i hroničara Mileta Vojnovića koji je potsitio prisutne da se somborska istorijska povesnica pisala više puta baš novembarski dana ko i davne 1725.godine kada su Srbi  i  Bunjevci zbratimljeni krenuli da izbore za svoj Sombor  status slobodnog i kraljevskog grada u čemu su i uspili tri godine kasnije. Gospodin Mile Vojnović se u svom izlaganju  osvrnio na istorijska zbivanja  s početka XX vika  koji  su neminovno vodili menjanju političke karte Evrope. Novembar  1918.godine najavljivo je  svojim  zbivanjima velike promine i odluke. „Istorijsko  utemeljenje u sećanju Ravangrada imao je politički oprideljen srpski i bunjevački nacion sa svojim odlučujućim i određujućim uticajem”. O somborskim delegatima  na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu 25.novembra 1918. godine, kroz njeve životopise i sićanja naslidnika, divanila je Marija Bojanin profesorica istorije. Spomenuta su mnoga imena Srba i Bunjevaca, od Koste Bugarskog, Joce Laloševića, Kostike Popovića, Petra Konjovića, Milivoja Karakaševića, Božidara Borđoskog pa do Bene Bošnjaka,  Karla Loga, Šime Jozića, dr Martina Matića pa sve do prvog pridsidnika Bunjevačkog kola Antuna Tonike Bošnjaka. U kulturno-umitničkom programu MOH „Iuventus  Cantat” izveli su pisme Isidora Bajića a gošća iz Subotice, Tamara Babić, uz pratnju  profesora  Svetozara Saše Kovačevića na klaviru, svojim lipim glasom i šarmom ulipšala je novembarsko praznično veče. Brojni gosti UG „Bunjevačkog kola” su i ovog puta pokazali svojim  prisustvom  potvrdu  koliko poštiva i čini dilo svoj pradidova ostvarito  kroz istorijske  novembarske dane a zvanično ustanovito 25.novembra 1918. na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu. 

Na konferenciji za štampu Bunjevačkog nacionalnog savita, koja je održana 18. novembra, o zahtivu da se ispita upis građana koji su se izjasnili ko Bunjevci u birački spisak Hrvata, po prijavi koja je podneta Rodoljubu Šabiću, povireniku za informacije od javnog značaja, do danas nije ništa učinjeno, divanio je Mirko Bajić, član BNS-a.

- Problem koji sam po sebi ne bi tribo da ima formu problema i ja ću ga postaviti u okvir nečeg što Nacionalni savit permanentno radi, jeste upis u birački spisak bunjevačke nacionalne manjine. Mi i dalje pozivamo Bunjevce da se upisuju u birački spisak, jel ovaj poso nije završen.

- U pogledu upisa u birački spisak bilo je problema i ranije, uoči izbora 9. marta. Mi u BNS-u, sićate se, javno smo se protivili tom da upis u birački spisak rade i političke stranke. To je štogod što država, po nama, nije dobro postavila, i da je time omogućila veliki broj manipulacija upisa u biračke spiskove, ne jedne nacionalne manjine, neg svi nacionalni manjina. To je pitanje koje triba da se rešava na nivou države, i ministar Svetozar Čiplić triba da odgovara na ovo pitanje. On je ode u Subotici na naše protivljenje javno reko: „Legitimno je da političke stranke vrše upise u biračke spiskove”. Poslidica tog jeste da je bilo puno oni koji su se javljali u svim nacionalnim zajednicama, pa i bunjevačkoj, da su upisivani mimo svoje volje, i da su saznanje o tom sticali tek kad su dobili rišenje u koji spisak su upisani. Na moj zahtiv bio sam pozvan isprid Bunjevačkog nacionalnog savita u kancelariju povirenika za informacije od javnog značaja Rodoljuba Šabića, i imo sam priliku da odnesem konkretne slučajove građana koji su se javili u BNS i dali podatke koja stranka ji je kontaktirala, šta su dali toj stranki, a di su na kraju upisani. Rič je o 7-8 slučajova di su građani dali izjavu da su Bunjevci, a da su upisani u hrvatski birački spisak. To je štogod što ne smi da ostane da se ne istraži. Da pojedinac bude upisan u birački spisak kogod mora da posiduje podatke o njemu, il ji je taj građanin kome dao. Mi smo već ukazali na to da pojedine stranke očigledno imaje evidenciju o nikim građanima brez tog da oni to znaju. To je suprotno zakonu i to je štogod čime upravo kabinet Rodljuba Šabića triba da se bavi. Mi nemamo saznanja da je na tom polju bilo šta urađeno.

Mirko Bajić je zatim objasnio da je ovo jako važno zato da se ne bi iste stvari događale slideće godine kad se planira popis stanovništva.

- Javljaje nam se niki ljudi da se radi na tom polju štogod. Naime, više desetina ljudi je ovi dana bilo pozvano prid istražnog sudiju da da određene podatke o upisu u birački spisak. To je stvar koju mi pozdravljamo i želimo da taj postupak bude završen i da se kaže na koji način su pojedinci koji su se žalili bili upisani, ko ji je upiso na taj birački spisak, al naravno, tražimo da se to uradi i prema svim nacionalnim manjinama, da se to, ne daj bože, radi samo u odnosu na bunjevačku nacionalnu manjinu, jel bi to onda imalo sasvim drugu konotaciju. Mi želimo da pomognemo da se take manipulacije građana u buduće ne dešavaju.

- Tražimo i pismeno od Rodoljuba Šabića da kaže šta je sa onim imenima koja smo pridali. Taki ljudi po našem saznanju nisu pozvani prid istražnog sudiju. Isto tako tražimo da se nikad više ne dozvoli da se političke stranke mišaje u popise. Mi smo tražili da inspekcije prikontrolišu stranke i da vide njevu evidenciju, jel oni ne smidu imat evidenciju oni koji nisu članovi njeve stranke, a imadu. To smo dokazali dokumentima koje smo pridali – kazo je Mirko Bajić.