Tokom programa, referate o ovom, za Bunjevce, al i za Suboticu značajnom čoviku, čitali su pridsidnik Matice Ivan Sedlak i mr Suzana Kujundžić Ostojić, pridsidnica Odbora za jezik u Bunjevačkoj matici, dok je o zbirki molitvenika i knjiga koje je Marko Peić poklonio Zavičajnom odiljenju Gradske biblioteke u Subotici, divanio bibliotekar MileTasić.

Svoj udio u ovoj večeri dala je i slikarka Snežana Kujundžić, poklonivši portret Marka Peića, koji će od sad, pored ostali istaknuti bunjevački ličnosti, krasit prostorije Bunjevačke matice.

   Marko Peić rođen je 4. jula 1913. godine u Ljutovu. Bio je treće dite oca Gabora i majke Veronike. Iako je ditinjstvo provo u siromaštvu, uvik ga se rado sićo, ko i porodični vridnosti koje su uticale na formiranje njegove ličnosti. Volio je bunjevačke običaje, kulturu, jezik. Osnovnu škulu završio je u Ljutovu, a Građansku i Državnu trgovačku akademiju u Subotici, da bi posli Drugog svitskog rata steko diplomu bankarsko – finansijske struke. Tokom škulovanja izmed dva rata pripado je obrazovnom i napridnom krugu mladi bunjevački intelektualaca, jugoslovenski opridiljeni, zajedno sa Balintom Vujkovim, Stipanom Šarčevićom, Josom Šokčićom, Mladenom Bošnjakom, a sarađivo je i sa Marom Đorđević Malagurskom i to na organizaciji pridstavljanja Bunjevaca na kraljevskom dvoru u Beogradu...

Posli gotovo pedest godina od gubitka prava na nacionalno izjašnjavanje, devedeseti godina XX vika dolazi do nacionalnog buđenja Bunjevaca. Taj ponovni priporod, doprino je da pojedinci iniciraju formiranje udruženja, institucije kulture i politički stranaka s bunjevačkim pridznakom, koji bi se bavili pitanjom identiteta i zaštite nacionalni prava. Jedan od inicijatora osnivanja institucija, bio je i čika Marko Peić, al osnivanja take institucije koja bi povezivala bunjevačke centre i društva, pa je aktivnost za tu namiru počela oktobra 1994. godine. Marko Peić je bio čvrstog stava da ta nova institucija mora bit Bunjevačka matica, imajući pri tom u vidu da je Matica postojala izmed dva svitska rata. Sačinio je platformu organizovanja i rada, a Bunjevačku maticu definiše ko društvenu i kulturnu instituciju za okupljanje, priznavanje i očuvanje kolektivni interesa Bunjevaca. Na osnovu te platforme, koja je postala i sastavni dio Statuta, 1995. godine je osnovana Bunjevačka matica, di je Marko Peić izabran za prvog pridsidnika Matice.

Uloga Marka Peića bila je prisudna u pokretanju pitanja koja su se odnosila na definisanje statusa Bunjevaca s pozicije konstitutivnog naroda. Iako se držo teze da su na osnovu istorijski činjenica Bunjevci konstitutivni narod na ovim prostorima, prihvatio je da osnivanjom Bunjevačkog nacionalnog savita 2003. godine, Bunjevci dobiju status nacionalne manjine, jel je u izminjenim društvenim okolnostima to omogućavalo opstanak Bunjevaca i ravnopravni odnos s drugim nacionalnim manjinama.

Pored Bunjevaca zadužio je i svoju varoš. Bio je vrsni bankar, priko dvadest godina direktor filijale u Subotici, osnivač je i manifestacije „Dužijanca“ od 1968.-1970. godine, koja je ko gradska manifestacija ostala neprivaziđena. Bio je pozorišni kritičar, dugogodišnji član Savita Narodnog pozorišta u Subotici, a u jednom mandatu i potpridsidnik Skupštine opštine Subotice.

Svoju ljubav ka bunjevačkom jeziku nigovo je od rani dana. Piso je prozu i poeziju, a svoje stvaralaštvo kruniso je Rečnikom bački Bunjevaca, na kojem je radio 15 godina. značajan je i njegov Imenoslov bački Bunjevaca. Tokom života skupljo je narodne pisme, pripovitke, novele koje je i sam piso i objavljivo u raznim časopisima, listovima i kalendarima. Bio je urednik časopisa „Bunjevačko kolo“, izdo je knjigu „Hiljadu bećaraca” 1943. godine, bio je u rukovodstvu lista „Slobodna Vojvodina” (kasnije „Hrvatska riječ” i „Subotičke novine”). Dobitnik je nagrade SIZ-a kulture Subotica i priznanja za uređenje informativne dilatnosti 1969. godine i zbog dugogodišnje saradanje u listu „Subotičke novine”.

   Na inicijativu Bunjevačke matice, koja ga je 2010. godine pridložila za kandidata, te iste godine prilikom proslave Dana grada Subotice, uručena mu je Povelja počasnog građanina Subotice. Samo misec dana po dobijanju zvanja Počasni građanin, Marko Peić je preminio 6. oktobra, u 97. godini života ispunjenog ljubavi prema svom narodu, čime je obilužio drugu polovinu XX vika i u mnogome zadužio bunjevački rod.

U okviru obilužavanja 100 godina od rođenja Marka Peića, prvog pridsidnika Bunjevačke matice, pridstavnici Bunjevačke matice položili su vince na njegov grob.

   U subotu 31. avgusta, „Dani bunjevačke kulture“ nastavljeni su sa sad već tradicionalnim osmim po redu „Etno festivalom bunjevački nacionalni ila“, u organizaciji Bunjevačkog kulturnog centra „Bajmok“ iz Bajmoka.

   Ovogodišnji Festival positili su gradonačelnik Subotice Modest Dulić, potpridsidnica Skupštine Autonomne Pokrajine Vojvodine prof. dr Branislava Belić koja je ujedno i otvorila ovogodišnji Festival, načelnik Severnobačkog okruga dr Nikola Repac, pridsidnica Skupštine Subotice Marija Kern Šolja, pomoćnik pridsidnika Skupštine Subotice i direktor BIC-a Mirko Bajić, pridsidnica Privremenog organa upravljanja Bunjevačkog nacionalnog savita mr Suzana Kujundžić Ostojić,pridsidnici Skupštine i Savita Bajmoka Šimon Žolt i Goran Nedeljković, velečasni župe Sveti Petar i Pavao Bende Žolt, potpridsidnik Bunjevačke matice Marko Marjanušić, te pokrajinski poslanik Marko Marić.

   Na ovogodišnjem „Festivalu bunjevački nacionalni ila“ svoje misto našle su i najmlađe reduše iz Bajmoka i Tavankuta, učenice osnovni škula koje pohađaju bunjevački govor sa elementima nacionalne kulture. Pored najmlađi friško su kuvale i starije reduše, a i ove godine bogatstvo bunjevačke kujne bilo je prikazano na najlipši način, a svoju kujnu imali su priliku prikazat i pripadnici drugi nacionalni zajednica, ovog puta bili su to Česi, Mađari i Makedonci, a ne smimo zaboravit ni pridstavnike Bunjevaca iz Republike Mađarske.

Ono bez čega Festival u Bajmoku ne smi proć je tarana, koja se kuvala u više labošaka, a vridne članice BKC „Bajmok“ i ove godine pripravile su oko 25 kila ovog tradicionalnog bunjevačkog tista, kako bez kuvane tarane ne bi niko osto.

   U petak, 30. avgusta, Bunjevački kulturni centar „Bajmok“ upriličio je premijerno prikazivanje dokumentarnog filma o jednom znamenitom Bajmočaninu, Bunjevcu, sportisti. Rič je o Aleksandru Marganiću (1914.-2010.) koji je proslavio Bajmok, pa i Suboticu, još za vrime Kraljevine Jugoslavije, pa je njemu u čast ove godine „Dane bunjevačke kulture u Bajmoku“, BKC „Bajmok“ započo filmom „Od krpenjače do reprezentativca“.

   Aleksandar Marganić bio je šnajder, koji je od svoje mašine ipak više volio fudbal, a proslavio se ko jedan od najbolji igrača pridratne Jugoslavije. Njegova ljubav iz ditinjstva, fudbal, kasnije mu je prirasla u životnu priokupaciju, posto je odličan fudbaler. Vrhunac njegove karijere bilo je učešće u reprezentaciji pridratne Jugoslavije. Posli II svitskog rata vraća se u Bajmok di oživljava bajmočki fudbalski klub...

Iste večeri pridstavljen je i Festivalski bilten s prošlogodišnjim receptima za ila koja su se pripravljala na VII Etno festivalu bunjevački nacionalni ila.